Infeudazione di Francesco Asquer*

14.9.1741

Nos Carolus Emmanuel, Dei gratia Rex Sardiniae, Cypri et Hierusalem, Dux Sabaudiae, Montisferrati, Augustae Salassorum, Cablasii, Gebennensis; Princeps Pedemontis et Uneliae, Marchio Italiae, Salutiarum, Secusiae, Eporediae, Cevae, Oristanei, Mari e Sesanae, Comes Maurianae, Genevae, Niciae, Tendarum, Astarum, Alexandriae, Romontis, Novariae, Derthonae, Viglebani et Bobii, Baro Vaudi et Fancigniaci, Dominus Vercellarum, Pineroli, Tarantasiae, Lumellinae, et Vallis Sicidae; Sacri Romani Imperii Princeps, et ejusdem in Italia Vicarius perpetuus.
Petitionem Don Francisci Asquer Sardi serio perpendimus, ac plene informati, et instructi de lite coepta in Tribunali Regiae Intendentiae Generalis Nostri Sardiniae Regni inter Procuratorem Fiscalem Patrimonialem ex una, et praedictum D. Franciscum Asquer ex altera parte ex causa devolutionis ad Regium Patrimonium ob defectum lineae Masculinae illorum de Gessa Villae populatae nuncupatae Flumini Major, aliarumque depopulatarum, quae in feudum illi de Gessa possederant a prefato Procuratore Fiscali Patrimoniali praetensa vigore praesertim Sententiae prolatae a Supremo Consilio Aragonum sub die vigesima prima Martii anni millesimi quingentesimi nonagesimi secundi in Causa super praedictis feudis vertente inter Regium Fiscum, Don Salvatorem Gessa, et Don Hyeronimum de Cervelon; Petizioni praedictae per Nos annuendum esse censuimus, attenta nedum promptitudine, qua saepefatus D. Franciscus Asquer litis progressum a nobis impediri petiit media oblatione cujusdam summae ad subveniendum necessitatibus Regii Aerarii, verum etiam praedictae summae aumento nuperrime facto, habita etiam consideratione ad melioramenta per ejusdem antecessores in praedicta Villa Flumini Major constructione aedifitiorum, et populatione facta, quae nostro Regio Patrimonio, et in augmentum feudi a nobis concedendi renuntiare obtulit, aliisque demun de causis Regium animum nostrum moventibus. Quapropter Nos de valore dictarum Villarum, et de praedictis melioramentis satis instructi de nostra certa scientia, Regiaque autoritate, praehabitoque Nostri Consilii voto, damus, et vigore praesentis, Diplomatis saepefato D. Francisco Asquer concedimus Villam Flumini Major populatam ac Villas depopulatas nuncupatas Antas, Canadoniga, Casas, Seguris, Conesi, et Quindilii, alias Sarilli cum omnibus suis juribus, pertinentiis, et dependentiis, sic et prout ab ejus antecessoribus possessa fuerunt, et possideri poterant, cum jurisdictione Civili, et Criminali, mero, et mixto imperio, ac omnibus juribus, praeminentiis, et praerogativis coeteris feudatariis Regni Sardiniae competentibus, compabiliter cum praesenti concessione, et non alias aliter, nec aliomodo. Hanc sane Concessionem facimus in feudum, et ad propriam naturam feudi juxta morem feudorum Italiae, atque ideo in feudum rectum, et propriam, quanvis impropriatum favore Foeminarum ab ipso D. Francisco Asquer descendentium, ac propterea huiusmodi concessio intelligi debet facta pro ipso D. Francisco Asquer, suisque legittimis descententibus masculis in perpetuum, et in defectu masculorum favore Foeminarum pariter legitime descendentium ab eodem D. Francisco Asquer in perpetuum cum facultate nedum D. Francisco Asquer, verum etiam suis descendentibus masculis et Foeminis, alienandi praedictum feudum per Contractum inter vivos dumtaxat, et in favorem masculorum qui sane Subditi sint fideles et grati Nobis, Nostrisque successoribus in Regno, medio quidem Regio assensu et solutione soliti Laudemii, ac fatica triginta dierum, cum hoc tamen quod praedicti Alienatarii inter vivos recognoscere et possidere teneantur feudum, de quo agitur, in feudum omnino rectum, et propriam, et ad propriam naturam feudi iuxta morem Italiae, ita ut in eodem succedere non valeant, nisi masculi legitimi descendentes ab Acquisitore seu alienatario, et per lineam masculinam dumtaxat.
Coeterum nobis reservamus quae in infeudationibus reservari solent, ac praesertim solutionem Regii Donativi, loco servitii Militaris seu feudalis, ac pariter quod Don Franciscus Asquer ejusque successores in Feudo praedicto teneantur proportionabiliter ad alia onera, atque servitia, ad quae similes feudatarii illius Regni tenentur, vel in futurum teneri possent, de quibus sane reservationibus latio fiat expressio in primordiali Investitura ab Intendentia Generali concedendo Don Francisco Asquer tanquam primo Acquisitori, speciatim vero Nobis reservamus iura quae Regio Nostro Patrimonio competere valent pro annuo Censu solidorum trium, de quo in Instrumento diei quartae septembris anni millesimi quadragesimi nonagesimi secundi recepito per Notarium Serra, et extenso a Notario Oriol, super Villa nuncupata Seguri. Quibus attentis renunciatum intelligatur a Don Francisco Asquer favore Nostri Regii Patrimonii quibuscumque juribus quae sibi quomodolibet et ex quacumque causa seu titulo competere valeant super Villis praedictis, seu feudo eidem concesso pro quibuscumque melioramentis, operibus, atque expensis ab ejus antecessoribus, vel etiam ab ipso factis in eisdem Villis, seu earumque territoriis precipue ad populationem Villae Flumini Major; ita ut eveniente casu devolutionis pretendi non valeant melioramenta cujuscumque generis, etiamsi facta pro constructione Ecclesiae Parochialis, Domui Baronalis, ac Carcerum, at quaecumque expensae pro construtione, et populatione dictae Villae Flumini Major, quandoquidem in hac concessione ad praedicta melioramenta et expensas convenientem respectum habuimus. Et statim ac praesens Diploma in Regnum pervenerit Don Franciscus Asquer persolvere tenebitur Nostro Regio Aerario quantitatem Scutorum sex mille quatuor centum monetae illius Regni ab ipso oblatorum, videlicet scuta ter mille quatuor centum statim ac eidem traditum fuerit hoc Regium Diploma, alia scuta bis mille intra annum immediate sequentem, reliquia vero scuta mille alterum annum subsequentem, et interim persolvere tenebitur eidem Nostro Regio Aerario inter usuria praedictarum duarum summarum ad rationem quinque pro centenario.
Praedictis attentis, ac mediantibus volumus, et decernimus quod finis censeatur impositus praememoratae liti inter Procuratorem Fiscalem Patrimonialem ex una, et Don Franciscum Asquer ex altera parte, quin Don Franciscum Asquer ullam patti (sic) valeat molestiam pro fructibus praedictarum Villarum retro percaeptis, ac propterea prefato Procuratori Fiscali Patrimoniali silentium imponimus, dummodo contenta in hoc Diplomate ex parte Don Francisci Asquer ejusque successorum in feudo exacta serventur, et exequantur. Porro Intendentiae Generali dicti Regni mandamus, ut statim ac per Don Franciscum Asquer persoluta fuerit Nostro Regio Aerario praedicta summa scutatorum (sic) ter mille quatuor centum Primordialem Investituram Feudi cum iurisdictione Civili et Criminali, ac mero, mistoque Imperio, coeterisque iuribus, pertinentiis ac dependentiis Don Francisco Asquer uti primo Acquisitori ac Feudatario concedat juxta tenorem praesentis Diplomatis, praesertim naturam a Nobis Feudo adscriptam, et cum reservationibus favore Nostri ac Nostrorum Regiorum Successorum, seu Regii Patrimonii, de quibus supra, et aliis fieri consuetis, atque in super mandamus, ut possessionem realem, et corporalem, ac quasi praedicti feudi cum suis juribus, ac pertinentiis vacuam, et expeditam ipsi Don Francisco Asquer tradere debeat. Denique volumus atque intendimus quod di rictus Sigilli et mediae annatae pretendi non valeant a saepememorato Don Francisco Asquer pro presenti concessione atque infeudatione.
Illustri idcirco, Egregiis, spectabilibus Magnificis, Dilectisque Consiliariis, et fidelibus Nostris Proregi, Locumtenenti et Capitaneo Generali, Regenti Cancellariam et Doctoribus Nostrae Regiae Audentiae, Iudicibus Curiae, Advocatis et Procuratoribus Fiscalibus, et Patrimonialibus, Gubernatoribus quoque, seu Reformatoribus, in Capitibus Callaris et Gallurae, Sasseris et Logudorii, Intendenti Generali ac Regenti Nostram Regiam Thesaurariam, atque Illustribus Ducibus, Marchionibus, Comitibus, Vice Comitibus, Baronibus, Nobilibus, Militibus, et generosis Personis, ac universis, et singulis Officialibus, et Subditis Nostris praesentibus, et futuris quovismodo nuncupatis in omnibus Dominiis Nostris et praesertim in dicto Nostro Sardiniae Regno constitutis, et constituendis cujusvis status, praeminentiae, dignitatis, gradus et conditionis existentibus dicimus, et striate praecipiendo mandamus ad incursum Nostrae Regiae indignationis, et irae, poenaeque Florenorum auri Aragonum bis mille Nostris Regiis inferendorum Aerariis a bonis secus agentis irremisibiliter exigendorum, quatenus hujusmodi Nostram concessionem et infeudationem tenentes, et observantes, omnia, et singula supraexpressa firmiter teneant, et observent, tenerique, et inviolabiliter observari faciant per quoscumque, et non contrafaciant, aut aliquem contrafacere, vel venire permittant ratione aliqua, sive causa, si Officiales et Subditi Nostri praedicti gratiam nostram Regiam charam habent et praeter irae et indignationis nostrae incursum poenam praeappositam cupiunt evitare.
In cujus rei testimonium praesens Diploma fieri jussimus nostro Regio communi Sigillo impendenti munitum.
Datae e Castris Demont die decima quarta mensis Septembris anno a Nativitate Domini millesimo septingesimo quadragesimo septimo, Regni vero Nostri decimo octavo.

* Documento tratto dal libro di Virgilio Corrias: “Fluminimaggiore: Villaggio del Feudo Gessa-Asquer”